Directeur en mede-oprichter Stichting Beroepseer
Thijs Jansen is directeur en mede-oprichter van Stichting Beroepseer. Deze stichting wil professionals op de werkvloer concreet en praktisch helpen om in hun eigen werksituatie Goed Werk en Beroepstrots te versterken. De stichting werkt onder andere veel samen met de Rijksoverheid. Deze zomer ging Thijs op vakantie in eigen land en in Frankrijk, waar hij genoot van mooie fietstochten en een stapel goede boeken.
Ik ben net terug van drie en een halve week vakantie. Mijn vakantiebestemmingen waren een beetje gespreid: Limburg, Twente en als laatste ook nog naar Frankrijk in de Bourgogne en het natuurpark de Morvan. Mijn echtgenote en ik zijn daar op visite geweest bij vrienden. Het is een rustig gebied waar je goed kan wandelen en fietsen. Het is er heuvelachtig, bosrijk en groen en er zijn weinig toeristen. Gelukkig hebben onze fietsen goede versnellingen en rijden we zo de bergen op en af. In de Bourgogne zijn ook heerlijke wijnen te proeven zoals de Chablis en er zijn veel wijnroutes om te fietsen.
Ook in Nederland hadden we prima weer en de dagen dat het wat minder was las ik graag boeken, ik ben dol op lezen. De afgelopen anderhalve week heb ik drie boeken gelezen, twee Franse en één Nederlandse roman. Het Nederlandse boek was De bewaring van Yael van der Woude, een prachtig verhaal dat zich afspeelt in het naoorlogse Overijssel. Het is echt heel goed geschreven, ik vond het ontroerend en aangrijpend. De Franse boeken waren van Giuliano da Empoli. Als eerste Le Mage du Kremlin, dat ook in het Nederlands te krijgen is (De Kremlinfluisteraar) en Les ingénieurs du chaos, dat alleen in het Frans beschikbaar is. Het eerste boek vertelt een fictief verhaal vanuit het perspectief van een voormalige spindoctor van Poetin, erg spannend. En het tweede boek is non-fictie en beschrijft hoe politieke partijen en leiders zich steeds laten sturen door sociale media en data-experts. Een hele mooie televisieserie die ook over dat laatste onderwerp gaat is The Capture, beschikbaar op NPO plus. Deze laat heel goed zien de vergaande invloed die deep fake- technieken kunnen hebben op de politiek. Het is voor een klein deel nog science fiction, maar komt griezelig dicht bij de werkelijkheid.
Stichting Beroepseer helpt professionals om op te komen voor de kwaliteit van hun werk, we doen dit voor veel verschillende beroepsgroepen. Sinds de toeslagenaffaire zijn we ook actief geworden bij de Rijksoverheid. We hebben bijvoorbeeld trainingen ontwikkeld voor ambtenaren over tegenspraak, ambtelijk vakmanschap en de rechtsstaat. Ambtelijke kennis van de rechtsstaat heeft sterk aan belang gewonnen sinds de toeslagenaffaire. We hebben anderhalf jaar geleden de Academie voor Ambtelijk vakmanschap opgericht. Daarin is een ruim onderwijsaanbod beschikbaar voor publieke organisaties zoals ministeries, uitvoeringsorganisaties en inspecties. Deze trainingen zijn gebaseerd op het gedachtengoed dat we de afgelopen jaren hebben ontwikkeld. In 2022 hebben we het boek Het recht op ambtelijk vakmanschap gepubliceerd met steun van het A+O-fonds Rijk. We werken nu aan een nieuw project ‘’Geen woorden maar daden’’, dat gaat over het borgen van het recht op ambtelijk vakmanschap: welke rechten zouden ambtenaren moeten hebben om hun vakmanschap uit te kunnen oefenen? Dit is nu nog behoorlijk onduidelijk. Hoe ver kan je gaan met ambtelijk activisme? Mag je bijvoorbeeld als ambtenaar van het ministerie van Buitenlandse Zaken wekelijks in de lunchpauze voor je ministerie gaan staan en protesteren tegen het Gaza-beleid? Kan je tegen bijvoorbeeld een PVV- bewindspersoon zeggen: ‘dit wetsvoorstel zou in strijd zijn met internationaal recht, ik kan daar niet aan meewerken’? Krijg je ook steun van je leiding als je de kont tegen de krib gooit? We zijn met de stichting van plan om hierover handreikingen te publiceren die ambtenaren kunnen helpen.
Op 5 september mag ik het gesprek leiden over de voor rijksambtenaren brandende kwestie ‘De glijdende schaal’ bij het Hannah Arendt podium voor rijksambtenaren. Een tip in dit kader is om de rechtstatelijke handleiding, waar de bewindslieden van dit kabinet zich aan hebben verbonden, te gebruiken om aan te geven waar de grens ligt. Verder is het heel goed dat ambtenaren op de hoogte zijn van de algemene beginselen van goed bestuur zoals bijvoorbeeld het evenredigheidsbeginsel.
Ambtenaren zijn één beroepsgroep. Dat is best een controversiële uitspraak, zelfs ambtenaren zeggen vaak dat de verschillende werkzaamheden niet zo veel met elkaar te maken hebben. Een onderzoek van het CAOP wijst dit ook uit. Wij zeggen dat het wél één beroepsgroep is. Daar haakt ons nieuwe project ook op in. Ambtenaren hebben gemeen dat zij werken voor een organisatie die macht uitoefent en die ook een monopolie heeft op die machtsuitoefening. De rechtsstaat bevat de richtlijnen hoe de overheid en dus ook ambtenaren zorgvuldig met die macht dienen om te gaan. Voor de medezeggenschap zou het goed zijn om meer uit te dragen dat ambtenaren één beroepsgroep zijn. Als je namelijk één beroepsgroep bent, heb je ook een beroepscode nodig, normatieve lijnen waarlangs je je werk doet. Gelukkig staat de noodzaak van ‘rechtsstatelijk besef’ wel al in de toelichting op de nieuwe ambtseed die binnenkort van kracht wordt. Niet iedereen is hier echter van op de hoogte. In september komen we met een eerste paper over het borgen van het recht op ambtelijk vakmanschap, in december de volgende en in maart 2025 de afsluitende paper. Ook gaan we aan de slag met de ontwikkeling van een – hopelijk te verplichten – basis-curriculum voor ambtenaren. Dus blijf ons volgen, er komen een hoop interessante dingen aan!
Als afsluiter wil ik graag een mooi recept meegeven, ik ben zelf erg graag in de keuken en hou van goed eten. Ooit wilde ik kok worden maar dat is helaas niet gelukt, wel kook ik nog altijd met veel plezier. Laatst heb ik een kabeljauwhaas klaargemaakt op een grillplaat, dat was erg lekker. Ik had ansjovis in olie met Italiaanse kruiden, ui en knoflook gebakken en in die olie marineerde ik dan de kabeljauwhaas. Die ging dan vervolgens op de bakplaat, zo lekker, vooral met friet! Als ik over een paar jaar met pensioen ga wil ik graag nog wat gaan doen met koken, misschien nog een opleiding doen en mogelijk ergens in een restaurant staan, dat lijkt mij leuk. Geniet allemaal van een smakelijke zomer!